Chita Rivera, gwiazda Broadwayu i nie tylko, zmarła w wieku 91 lat

Chita Rivera, tancerka ognia i lodu, piosenkarka i aktorka, która katapultowała się do sławy w oryginalnej broadwayowskiej produkcji „West Side Story” i olśniewała publiczność przez prawie siedem dekad jako portorykańska gwiazda amerykańskiego teatru muzycznego, zmarła we wtorek. w Nowym Jorku. Miała 91 lat.

O śmierci poinformowała w oświadczeniu jej córka Lisa Mordente. Nie podano żadnych innych szczegółów.

Dla pokoleń fanów muzyki pani Rivera była niezbędną siłą wirowania, tańca ambientowego i wysokich kopnięć. Uwodzicielska piosenkarka zadymionych piosenek i skwierczącego jazzu; Aktorka napędzana wodewilową energią. Wystąpiła w kilkudziesięciu przedstawieniach teatralnych w Nowym Jorku i Londynie, przejechała 160 000 mil w ramach tournée kabaretowych oraz zagrała w kilkudziesięciu filmach i programach telewizyjnych.

Na Broadwayu stworzyła serię niezapomnianych, twardych kobiet – Anitę w „West Side Story” (1957), Rosie w „Bye Bye Birdie” (1960) i wyuzdaną zabójczynię Velmę Kelly w „Chicago” (1975) (1975). ). Główna rola w filmie „Pocałunek kobiety pająka” (1993). W tych rolach śpiewała trwałe numery: „Ameryka” W „West Side Story” „jeden chłopak” I „Hiszpańska róża” W „Bye Bye Birdie” i „Cały ten jazz” W Chicago.”

Krytycy podkreślali synonimy hiperboli, aby entuzjastycznie wypowiadać się o jej fajerwerkach. W 2005 roku w „Newsweeku”. Zadzwonił do niej „Po prostu najwspanialszy tancerz teatru muzycznego wszechczasów”. Recenzując jej występ w „Bye Bye Birdie” w „The New York Times”, Brooks Atkinson opisał ją jako „łatwopalną divę i żyroskopową tancerkę”. Richard Corliss napisała w magazynie Time o swojej nagrodzonej nagrodą Tony roli Anny w „The Rink” (1984): „51-letnia performerka, łącząc 30 lat doświadczenia na Broadwayu w ramy pełnej życia nastolatki, może teraz sprzedać pieśń dla głuchych.”

Pani Rivera była perfekcjonistką i pracowitą osobą, rzadko której czegokolwiek brakowało, nie mówiąc już o występach. Zanim dołączyła do teatru muzycznego, uczyła się baletu klasycznego, była ulubienicą Broadwayu, gdzie zaczęła występować na początku lat pięćdziesiątych. Swoim oszałamiającym głosem i wymowną mową ciała promieniowała charyzmą zakorzenioną w jej potężnych technikach śpiewu i tańca oraz przyjemnościach, jakie z nich czerpała.

Jako piosenkarka i aktorka pani Rivera jest w dużej mierze samoukiem, chociaż wykształcenie zdobywała w miejscu pracy pod okiem kilku z najwybitniejszych nauczycieli panteonu: choreografów Boba Fosse i Jerome'a ​​Robbinsa, kompozytora Leonarda Bernsteina i librecisty Roberta Bernsteina. Zespół Johna Kandera, Freda Ebba i dramatopisarza Terrence'a McNally'ego.

W 1986 roku pani Rivera była zmuszona zawiesić swoje taneczne życie, kiedy taksówka zderzyła się z jej samochodem na Manhattanie, miażdżąc jej lewą nogę w kilkudziesięciu miejscach. Przeszła dwie operacje, podczas których przy użyciu śrub i płytek ponownie złączono kości, po czym nastąpiła wielomiesięczna rehabilitacja. Dla wielu tancerek kontuzje mogły zakończyć karierę, ale około rok po wypadku ponownie zaczęła tańczyć, ułatwiając sobie powrót do występów kabaretowych, z którymi borykała się przez lata.

Nigdy w pełni nie wyzdrowiała. „Nigdy więcej nie zobaczycie mnie w baletnicach, bo nie mam ścięgna Achillesa” – powiedziała „The Times” w 1993 roku, kiedy po siedmiu latach nieobecności wróciła na Broadway, aby zagrać w „Pocałunku kobiety pająka”. ” Dodała: „Nie mogę wykonać pełnego rozciągnięcia. Ale już nie odczuwam bólu. Jedynym problemem jest to, że moje nogi uruchamiają wykrywacze metalu na lotniskach.”

W „Chita Rivera: The Life of a Dancer”, autobiograficznej retrospektywie wystawianej na Broadwayu w 2005 roku, wykonała tango o mężczyznach ze swojej przeszłości, sekwencje taneczne pana Fosse, pana Robbinsa i innych choreografów oraz różnorodne jej własnych dzieł. Muzyczne hity, w tym „A Boy Like That” z „West Side Story” i „All That Jazz” z „Chicago”.

„Ma siedemdziesiąt dwa lata nadal ma głos, postawę i — och, tak — nogi, które przyciągają wzrok wszystkich widzów” – napisał Ben Brantley w recenzji dla „The Times”. „Jest profesjonalistką w świecie surowych ocen i mitycznych standardów. To słuszne, że The Dancer's Life przedstawia ją jako kwintesencję Cyganki, utalentowanego zespołu, który miał dobre przerwy.

Dziesięć lat później pani Rivera wciąż trafiała na pierwsze strony gazet, grając w muzycznej adaptacji The Visit z 2015 roku, musicalu Kandera Ebba McNally'ego opartego na satyrycznej sztuce Friedricha Dürrenmatta o chciwości i zemście. Zagrała w nim zamożną wdowę, która wraca do swojego przygnębionego rodzinnego miasta z ofertą pieniędzy za zabicie starego płomienia, który zdradził ją dawno temu.

Produkcja wystawiana na Broadwayu przez 11 tygodni, łącznie z zapowiedziami, zarobiła 2 miliony dolarów i otrzymała pięć nominacji do nagrody Tony. „Publiczność podczas wieczoru otwarcia zerwała się na nogi, a jej aplauz był tak głośny i nieprzerwany, że pani Rivera musiała go machnąć uroczystym machnięciem ręki” – relacjonuje „Los Angeles Times”.

W swojej długiej karierze pani Rivera osiągnęła wiele wyróżnień. Zdobyła dwie nagrody Tony dla najlepszej aktorki w musicalu „lodowisko” I „Pocałunek kobiety pająka”; Był nominowany do ośmiu innych; W 2018 roku otrzymał specjalną nagrodę Tony za całokształt twórczości. W 2002 roku została pierwszą Amerykanką pochodzenia latynoskiego Otrzymaj wyróżnienia od Kennedy Centerwersja Oscarów DC, w składzie, w którym uczestniczyli Elizabeth Taylor, James Earl Jones i Paul Simon.

W 2009 roku otrzymała z rąk prezydenta Baracka Obamy podczas ceremonii w Białym Domu Prezydencki Medal Wolności, najwyższe odznaczenie cywilne w kraju.

Była to kulminacja sagi, która rozpoczęła się kilka mil dalej w Waszyngtonie, 23 stycznia 1933 roku, wraz z narodzinami Dolores Conchity Figueroa del Rivero, trzeciego z pięciorga dzieci Pedro Julio i Katherine (Anderson) del Rivero.

Jej ojciec, urodzony w Puerto Rico, grał na klarnecie i saksofonie w zespole U.S. Navy Band i Harry James Orchestra. Zmarł, gdy Conchita miała siedem lat. Jej matka, która była pochodzenia szkockiego, irlandzkiego i portorykańskiego, a także miała afroamerykańskich przodków, jak odkryła pod koniec życia, została pracownikiem Pentagonu i zapisała Conchitę na lekcje śpiewu, tańca i gry na pianinie. . Taniec stał się jej pasją. Za radą swojego nauczyciela wzięła udział w przesłuchaniach do George'a Balanchine'a i zdobyła stypendium w jego School of American Ballet w Nowym Jorku.

Mieszkając z rodziną wuja w Bronksie, w 1951 roku ukończyła szkołę średnią im. Williama Howarda Tafta. W otwartym konkursie dla tancerzy zdobyła rolę w ogólnokrajowym zespole objazdowym w przedstawieniu „Call Me Madam” Irvinga Berlina. Po 10 miesiącach w trasie zastąpiła Oonę White na stanowisku głównej tancerki w „Guys and Dolls” w Nowym Jorku. Przez kilka następnych lat tańczyła w „Siódmym niebie”, „Shoestring Revue” i „Mr. Terrific”. Jej kariera nabrała tempa. Skróciła swoje imię do atrakcyjnej Chita Rivera.

W 1953 roku dostała ofertę występu na Broadwayu jako tancerka w chórze w Can-Can, musicalu Cole'a Portera i Abby Burroughs z Gwen Verdon w rolach głównych, która zachęciła panią Riverę do obsadzenia namiotu. Wygrała rolę w filmie „Mr. Terrific” i nawiązała romantyczny związek z jego gwiazdą, Sammym Davisem Jr.

Pani Rivera osiągnęła sławę w 1957 roku jako Anita w West Side Story, historii o Romeo i Julii, której akcja rozgrywa się na powojennym Manhattanie, gdzie kochankowie Maria i Tony zostają wciągnięci w śmiertelną wojnę między gangami ulicznymi. Jako Anita zaśpiewała wzruszający duet z Carol Lawrence w roli Marii, „Taki chłopak / mam miłość” I magiczne „Dziś wieczorem,” A także prowadzenie ekscytującego zespołu w Ameryce.

Z muzyką Leonarda Bernsteina, tekstami Stephena Sondheima, choreografią Robbinsa i książką Arthura Laurentsa musical zebrał entuzjastyczne recenzje i przed wyruszeniem w trasę miał 732 przedstawienia, a także miał dłuższą premierę w Londynie.

W 1957 roku pani Rivera poślubiła Anthony'ego Mordente, tancerza z „West Side Story”. Rozwiedli się w 1966 roku. Oprócz córki Lisy pozostawili po niej dwóch braci, Julio i Armando. i jej siostra Lola Del Rivero. Pani Rivera mieszkała w hrabstwie Rockland w stanie Nowy Jork

Potem nastąpiły inne triumfy, poczynając od oryginalnej produkcji z 1960 roku „Bye Bye Birdie”, komedii muzycznej o śmiałej postaci inspirowanej Elvisem Presleyem. Był satyrą na odchodzącą erę rock and rolla lat 50. XX wieku, kulturę gwiazd, siłę telewizji w małych miasteczkach Ameryki i ogólnie show-biznes. Pani Rivera wystąpiła w roli sekretarki autorki tekstów, która zamienia utratę biletu na posiłek swojej agencji, gwiazdorowi rocka Conradowi Byrde, który został powołany do wojska, w zamach stanu, organizując ogólnokrajowy konkurs na pożegnanie dla omdlewającej publiczności . Pani Rivera, nominowana do swojej pierwszej nagrody Tony, zachwycała się w The Guardian: „Jej postać jest tak wciągająca, że ​​często zapominamy o fabule i po prostu czekamy, aż pani Rivera zajmie centralne miejsce”.

W 1976 roku otrzymała kolejną nominację do nagrody Tony za oryginalną broadwayowską produkcję Chicago, satyryczny musical opowiadający o występkach z lat dwudziestych XX wieku. Pani Rivera gra Velmę Kelly u boku Roxie Hart granej przez panią Verdon, dwóch rywalizujących ze sobą zabójców z więzienia hrabstwa Cook rywalizujących o olśniewający rozgłos i usługi nigdy nie przegrywającego prawnika Billy'ego Flynna, który gra Jerry'ego. Auerbacha. Miał 936 występów.

Kariera pani Rivery na Broadwayu rzadko zwalniała, a kiedy znalazła czas, wypełniała ją pracą w międzynarodowym kabarecie i występowała w filmach, serialach telewizyjnych, komediach i programach rozrywkowych dla Eda Sullivana, Dinah Shore, Gary'ego Moore'a, Sida Caesara i Carol . Burnetta.

Jej filmografia obejmowała sześć filmów dokumentalnych o Broadwayu i jego gwiazdach. Wystąpiła także w filmie Lin-Manuela Mirandy z 2021 roku Tick, Tick… ​​Boom! Biograficzny dramat muzyczny oparty na musicalu Jonathana Larsona pod tym samym tytułem.

W 2017 roku nagrody Astaire Awards, nazwane na cześć Freda i Adele Astaire, którzy wystąpili w 10 musicalach na Broadwayu w latach 1917–1931, zostały przemianowane na nagrody Chita Rivera Dance and Choreography Awards.

W 2015 roku Broadway był zdumiony, gdy 82-letnia pani Rivera otworzyła „The Visit”.

Nie myślałeś o przejściu na emeryturę?

„O Boże, nie” – powiedziała Powiedział BroadwayDirect.com. „To zależy od Boga. Ale tymczasem życie jest cudowne i mam to szczęście, że żyję już długi czas w otoczeniu najwspanialszych, twórczych ludzi. Mam jeszcze o czym tańczyć i śpiewać, a mam mnóstwo ludzi do zabawy.

Jej długo oczekiwana autobiografia „Chita: A Memoir” napisana wraz z dziennikarzem Patrickiem Pacheco została opublikowana wiosną 2023 roku. Prześledziła jej życie „z jasnością i obojętnością weterana wojennego”, ukazując dwie różne strony pani A. Życie Rivery. Osobowość, napisał Juan A. Ramireza w „The Times”.

Chociaż Chita jest miłą osobą, „która stara się to wszystko trzymać w kupie, rozwiązuje problemy i uwielbia się śmiać” – napisała pani Rivera, „buntownik w niej”, zwany Dolores, „nie cofa się i dostaje pracę „Pod moją ochroną”.

Alex Troup wniósł wkład w raportowanie.